Nadzwyczajny Krajowy Zjazd Radców Prawnych

W dniach 6-8 lipca br. w Warszawie obradował Nadzwyczajny Krajowy Zjazd Radców Prawnych.

Jubileuszowy Zjazd rozpoczął się uroczystą galą, na której delegaci wraz z zaproszonymi gośćmi podsumowali cztery dekady działania samorządu i wskazali najważniejsze wyzwania, jakie stoją przed nim w najbliższym okresie: obrona suwerenności samorządu, praworządności w kraju, wsparcie demokracji w kraju i za granicą oraz dalsze unowocześnianie samorządu na wszystkich polach działania.

Pierwszego dnia obrad delegaci jednomyślnie przyjęli Stanowisko Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych, którego pełny tekst załączamy poniżej, a następnie przystąpili do intensywnych obrad.

Po dwóch dniach pracy Krajowy Zjazd uchwalił zmianę Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, zmianę uchwały w sprawie zasad przeprowadzania wyborów do organów samorządu radców prawnych, liczby członków tych organów oraz trybu ich odwoływania oraz uchwałę w sprawie zasad podejmowania uchwał przez organy samorządu radców prawnych.

Zdecydowanie największą dyskusję wywołały propozycje zmian w Kodeksie Etyki Radcy Prawnego. W dyskusji ścierały się poglądy liberalne i bardziej zachowawcze, a do przedłożonego projektu zmian delegaci zgłosili aż 45 poprawek. Ostatecznie po wielogodzinnych dysputach przyjęto istotne zmiany rekomendowane w przedłożonym projekcie, ale także uwzględnionych zostało wiele słusznych postulatów zgłaszanych podczas obrad.

Kodeks otrzyma nową preambułę. Po ciekawej dyskusji zmian dokonano również w obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej w przypadku polubownych metod rozwiązywania sporów. W przyjętym zapisie kodeksu zobowiązany do zachowania w tajemnicy co do przebiegu i treści negocjacji podejmowanych w ramach polubownego załatwienia sprawy będzie radca prawny, który brał w nich udział, także wobec sądów i innych organów. Tajemnica obowiązuje również innych radców prawnych występujących w imieniu tego samego podmiotu, nawet jeśli nie brali udziału w tych negocjacjach.

Określono nowe zasady współpracy radcy prawnego z podmiotami nieuprawnionymi do świadczenia pomocy prawnej, czyli w ramach tzw. nieregulowanej pomocy prawnej. Intencją tych zmian jest wzmocnienie ochrony klienta przed nieuczciwymi praktykami podmiotów nieuprawnionych do świadczenia pomocy prawnej w pełnym zakresie. Zgodnie ze zmianami radca prawny nie będzie mógł brać udziału lub pomagać w jakiejkolwiek formie, w jakimkolwiek charakterze lub w jakikolwiek sposób w prowadzeniu regulowanej działalności prawniczej przez podmioty nieuprawnione. Ponadto uznano, że radca prawny nie może wprowadzać w błąd odbiorców usług świadczonych przez osoby trzecie co do ich charakteru lub rzeczywistego pochodzenia. Dotyczy to m.in. zasad współpracy radcy prawnego z firmami odszkodowawczymi.

Dostosowano również uregulowania samorządowe do przepisów Kodeksu CCBE, poprzez wprowadzenie postanowień dotyczących przypisania konfliktu interesów.

Ponadto dostosowano przepisy kodeksu w zakresie informowania o wykonywaniu zawodu do prawa Unii Europejskiej. Określono, że informowaniem o wykonywaniu zawodu jest komunikacja mająca na celu bezpośrednią lub pośrednią promocję radcy prawnego, jego wizerunku, wykonywania zawodu lub kancelarii bez względu na treść, formę lub środki komunikacji.

Zjazd doprecyzował w Kodeksie Etyki zasady współpracy radców prawnych z aplikantami. Radca prawny obowiązany jest postępować w stosunku do aplikanta radcowskiego rzetelnie i uczciwie, zgodnie z prawem, zasadami etyki zawodowej oraz dobrymi obyczajami, co dotyczy zarówno patronatu, jak i relacji zawodowych z aplikantami.

W zakresie zasad przeprowadzania wyborów do organów samorządu radców prawnych, liczby członków tych organów oraz trybu ich odwoływania, wprowadzono zmiany mające na celu usprawnienie procesu wyborczego, m.in. poprzez powołanie komisji mandatowo-skrutacyjnej, doprecyzowanie zasad zgłaszania kandydatów do organów samorządu zarówno na szczeblu okręgowym jak i krajowym. Istotnym novum jest możliwość przeprowadzenia zebrań rejonowych na wzór wyborów powszechnych, co ma przyczynić się do zwiększenia frekwencji.

Zjazd rozdzielił materię przeprowadzenia wyborów od zasad podejmowania uchwał przez organy samorządu.

Zmienione przepisy wejdą w życie 1 stycznia 2023 r.

Delegaci Okręgowej Izby Radców Prawnych w Katowicach aktywnie obradowali w trakcie Zjazdu i zgłoszone przez nich poprawki w zakresie zasad przeprowadzania głosowań tajnych przez organy samorządu oraz ilości członków Wyższego Sądu Dyscyplinarnego zostały nie tylko pozytywnie odebrane przez delegatów, ale również później przyjęte w głosowaniu nad poprawkami.

Oceniając wynik prac Zjazdu można powiedzieć, że przyjęte zmiany nie są rewolucyjne i kontynuują rozsądny kierunek ewolucji samorządu radcowskiego do nowoczesnego, transparentnego i prężnego samorządu zawodowego zaufania publicznego. Pomimo ożywionej dyskusji i licznych sporów merytorycznych Zjazd pokazał, że środowisko radców prawnych pomimo naturalnych różnic w ocenie roli samorządu i kierunku jego działań, jest solidarne wobec tych zjawisk, które najbardziej jedności środowiska potrzebują. Przykładem tego jest zarówno Stanowisko Zjazdu przyjęte przez aklamację, jak i piękne podsumowanie dwuletniej prawnej batalii z przepisami „covidowymi” i kilkumiesięcznego wysiłku, jaki samorząd radcowski włożył w organizację pomocy prawnej dla uchodźców z ogarniętej wojną Ukrainy. W tym kontekście na Zjeździe nie zabrakło również wzruszających podziękowań ze strony przedstawicieli ukraińskiej adwokatury, którzy w imieniu zarówno ukraińskich prawników jak i zwykłych obywateli przekazali delegatom wyrazy najwyższego uznania.

Pozostaje tylko mieć nadzieję, że w najbliższych latach będziemy żyli w mniej „ciekawych” czasach, dzięki czemu funkcjonowanie samorządu radcowskiego zacznie znów cechować się przewidywalnością, a radcowie prawni nie będą zmuszeni do funkcjonowania w permanentnym stanie wyjątkowym. Czego zarówno Państwu jak i samorządowi życzymy.